ARCH RB MGR INŻ. ARCH. RADOSŁAW BŁACHNIO

OPIS PROJEKTU

Okolice Zespołu Fabryk Marejn i Zilberblatta przed II Wojną Światowąmiały charakter spokojnej okolicy w oddaleniu od głównych dróg miejskich. Układ ulic w tym miejscu wyglądał zupełnie inaczej niż jest to dzisiaj. Wiele ulic zniknęło bezpowrotnie, inne zachowały się na krótkich odcinkach a jeszcze inne przebudowano. Największą zmianą w okolicy było wyburzenie szeregu budynków i zlikwidowanie ulic na rzecz powstałej na ich miejsce Alei Piłsudskiego. Droga ta przecinała na ukos historyczny przebieg ulic, wprowadzając nowy układ urbanistyczny.

 

Dawna ul. Częstochowska została rozbita na dwie części, z których jedna, po przebudowie układu komunikacyjnego, stała się ulicą zbiorczą, natomiast druga część została w swojej pierwotnej formie, ślepo kończąc się w osiedlu mieszkaniowym.

Zespół Fabryk, wcześniej leżący przy jednej z ulic dochodzących do ul. Lipowej, został na uboczu. W Cieniu wysokich wieżowców i zaciszu osiedla mieszkaniowego jest cichym świadkiem historii i zmian z nią idących. Potrzeba odsłonięcia i przypomnienia mieszkańcom o jej istnieniu jest jak najbardziej uzasadniona i konieczna.

 

Najbliższe otoczenie zespołu fabryk z XIX w. to pozostałości dawnej architektury
i urbanistyki Białegostoku sprzed II Wojny Światowej oraz zabudowa z czasów PRL-u z lat 60. i 70. Relikty zabudowy przędzalnianej to: trój-piętrowe kamienice, chaty drewniane, małe domy jednorodzinne oraz zespół fabryk Marejn i Zilberblatta, które usytuowane są zgodnie z przebiegiem historycznych ulic. Natomiast nowa tkana wzdłuż Al. Piłsudskiego podporządkowała się jej przebiegowi.

Stan istniejący terenu ocenić można za zbyt chaotyczny i nieuporządkowany. Ślepo kończące się ulice np. ul. Częstochowska oraz brak konsekwencji w układzie urbanistycznym budynków wymusza wprowadzenie ładu przestrzennego i poprawę estetyki stanu ogólnego.

 

Propozycja rozwiązań urbanistycznych

 

Koncepcja urbanistyczna terenu obejmuje obszar między ulicami Częstochowską,
Włókienniczą oraz Al. Piłsudskiego. Rozważono wiele możliwości przekształcenia terenu, ale zwyciężyła koncepcja szanująca wszystkie etapy historii obszaru z poszanowaniem własności prywatnej i już podjętych tam działań. Projekt zakłada uporządkowanie komunikacji, zarówno drogowej jak i pieszej, przywrócenie ładu przestrzennego, utworzenie nowych przestrzeni publicznych oraz wyburzenie niektórych  budynków i zastąpienie ich nową architekturą. Przypomniano jak niegdyś wyglądała ul. Częstochowska.

Wprowadzając ład przestrzenny należało uporządkować komunikację drogową.W tym celu połączono drogę wewnętrzną z ul. Włókienniczą (nr 2). Wyrównanie terenu oraz wyburzenie zbędnych budynków otworzyło widok na zabytkowy obiekt.Dodatkowo umożliwiło to utworzenie placu przed wejściem do budynku (nr 4A). Jest to plac przyjmujący gości oraz zapraszający do odwiedzenia gmachu. Poprzez zastosowanie otwartych przestrzeni widok od ul. Włókienniczej znacznie się oddalił i zaprasza na tyły obiektu, gdzie znajduje się wiele ciekawych zaułków. Natomiast na styku placu i nowopowstałej drogi znajduje się wyjazd z garażu podziemnego (nr 3), przeznaczonego mieszkańcom osiedla mieszkaniowego. Parking podziemny przewidziany jest na około 50 mijesjsc parkingowych, co powinno zaspokoić potrzeby użytkowników. Wjazd do niego znajduje się na poziomie otaczających bloków, gdzie przechodzi w tunel, kończący się wyjazdem przy placu (nr 4a).

 

Istniejący od strony ul. Częstochowskiej plac (nr 4 B) został otwarty a postawione na sztorc słupy dwuteowe stojąc na straży historii, wyznaczają również linię zabudowy przedłużoną od strony ul. Włókienniczej. Po przeciwnej stronie zaś proponuje się wybudowanie nowych obiektów trójkondygnacyjnych(nr 5) nawiązujących do przedwojennej zabudowy tej ulicy. Droga łącząca ul. Waryńskiego z Częstochowską (nr 6) usprawnia komunikację na osiedlu ale dodatkowo też naprowadza widok na zabytkowy budynek zespołu fabrycznego Ch, Marejn i W. Zilberblatta.

Znaczącą zmianą jest próba integracja zespołu fabryk poprzez łącznik scalający dwa obiekty. Dobudówka nadwieszona nad ziemią zachowuje jednak oś widokową, która przez od samego początku istniała w zabudowaniach, będąc granicą między dwoma fabrykami. Ciągnie się ona od zabudowań usługowo – mieszkalnych przy ul. Włókienniczej, przez zabudowania mieszkaniowe, zespół fabryk, aż kończy się na schodach łączących dwa poziomy terenu – stary i nowy (nr7).

 

Podsumowując, zmiany jakie proponuję nie są zbyt drastyczne, jednakże wprowadzą udogodnienia funkcjonalne dla okolicznych mieszkańców, poprawią widoczność zabytkowego obiektu, wprowadzą nowe ciągi piesze, a co najważniejsze przypomną o historii tego miejsca poprzez zaistnienie Białostockiego Centrum Kultury Undergroundowej.